Το Ολυμπιακό «βάπτισμα» του μπάσκετ

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Λονδίνου πλησιάζουν και το Age of Basketball θα είναι και φέτος εδώ, όπως και το 2008, με πολλές από τις αθλητικές ιστορίες που σημάδεψαν τη ζωή των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Από σήμερα και στο εξής ζούμε σε ρυθμούς Ολυμπιακών Αγώνων και οι επόμενες ημέρες θα μας φέρνουν ιστορίες από το μεγάλο αθλητικό ραντεβού.

Όπως και το 2008, οι ιστορίες θα ξεφεύγουν από τα στενά μπασκετικά όρια, οι Ολυμπιακοί Αγώνες σηματοδοτούν τη μεγαλύτερη γιορτή του αθλητισμού, οπότε θα μας επιτραπεί αυτή η υπέρβαση. Όμως, φέτος, ας ξεκινήσουμε μπασκετικά, με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 στο Βερολίνο. Εκεί, μέσα στο έντονα πολιτικά φορτισμένο κλίμα, το μπάσκετ πήρε το βάπτισμα του πυρός σε Ολυμπιακούς Αγώνες.

Έχουν περάσει 76 χρόνια από τότε, μπορείτε πολύ εύκολα να καταλάβετε ότι το σύγχρονο μπάσκετ ελάχιστη σχέση έχει με εκείνο του 1936. Ανοικτό γήπεδο, χώμα αντί για παρκέ (το τουρνουά του μπάσκετ έγινε σε γήπεδα τένις), χωρίς χρονόμετρο επίθεσης, 23 ομάδες ήταν στην πρώτη εμφάνιση του μπάσκετ σε Ολυμπιακούς Αγώνες.

Το 1936 ερχόταν 45 χρόνια μετά τη δημιουργία του μπάσκετ από τον Δρ. Τζέιμς Νέισμιθ, 4 χρόνια μετά τη δημιουργία της FIBA. Αίγυπτος, Βέλγιο, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Εσθονία, Η.Π.Α., Ιαπωνία, Ισπανία, Ιταλία, Καναδάς, Κίνα, Λετονία, Μεξικό, Ουγγαρία, Ουρουγουάη, Περού, Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, Τουρκία, Φιλιππίνες και Χιλή ήταν προγραμματισμένο να είναι παρούσες στο πρώτο μπασκετικό ραντεβού σε Ολυμπιακούς Αγώνες.

Όμως, η έκρυθμη πολιτική κατάσταση στον πλανήτη λίγο πριν το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν άφησε το μπάσκετ αλώβητο. Και μπορεί οι Η.Π.Α. για πλειοψηφία… 2,5 ψήφων να αποφάσισαν να στείλουν ομάδα στο Βερολίνο, αλλά η Σοβιετική Ένωση μποϊκόταρε τους Αγώνες, ενώ το ίδιο έκανε και η Ισπανία, της οποίας το Λαϊκό Μέτωπο οργάνωσε την Ολυμπιάδα του Λαού ως απάντηση στους Αγώνες του Χίτλερ, στην οποία συμμετοχή δήλωσαν 6.000 αθλητές από 22 χώρες.

Όμως, αυτή δεν έγινε ποτέ, αφού ξέσπασε ο Εμφύλιος Πόλεμος την παραμονή πριν την προγραμματισμένη έναρξη των Αγώνων. Ομάδα στο τουρνουά μπάσκετ δεν μπόρεσε να παρατάξει ούτε η Ουγγαρία, έτσι, οι Η.Π.Α. κέρδισαν με… 2-0 την Ισπανία στα χαρτιά και η Τσεχοσλοβακία με 2-0 την Ουγγαρία.

Υψηλότερο σκορ του τουρνουά το 58-16 των Ιταλών επί των Γερμανών στη δεύτερη φάση. Ο Χίτλερ (ευτυχώς γι’ αυτόν) είχε δώσει βάρος στο στίβο, γιατί η ομάδα της χώρας του στο μπάσκετ μόνο από ανώτερη φυλή δεν ήταν. Και τότε δεν υπήρχε και Νοβίτσκι για να του δώσει έστω ένα πάτημα περί ανώτερης μπασκετικής φυλής…

Οι Η.Π.Α. έβαλαν 56 πόντους στις Φιλιππίνες (56-23), το δεύτερο μεγαλύτερο σκορ της διοργάνωσης, στα προημιτελικά.

Στον μεγάλο τελικό όλοι περίμεναν τη μάχη ανάμεσα στις Η.Π.Α. και τον Καναδά. Το μπάσκετ είναι αμερικάνικο σπορ, οπότε όλοι ήλπιζαν σε μια άνευ προηγουμένου μπασκετική παράσταση. Όμως, ο καιρός είχε άλλα σχέδια. Οι Η.Π.Α. κέρδισαν με 19-8 τον Καναδά στον τελικό, με το δεύτερο ημίχρονο να γίνεται υπό καταρρακτώδη βροχή και τις δύο ομάδες να πετυχαίνουν συνολικά 8 πόντους σε αυτό! Πρώτος σκόρερ του τελικού ο Τζο Φόρτενμπερι, που είχε 8 πόντους, όσους δηλαδή και ολόκληρος ο Καναδάς! Το απίστευτο του τελικού ήταν ότι λόγω του βάλτου που είχε σχηματιστεί στο γήπεδο από τη βροχή οι παίκτες των δύο ομάδων… δεν έκαναν ντρίμπλα, απλώς πάσαραν και κάλυπταν έτσι το χώρο στο γήπεδο, με τρέξιμο και πάσες! Περίπου 1.000 άτομα, πάντως, έμειναν υπό βροχή για να δουν τον τελικό ως το τέλος του.

Χρυσό για τις Η.Π.Α., ασημένιο για τον Καναδά, χάλκινο για το Μεξικό, 26-12 επί της Πολωνίας στον μικρό τελικό. Αυτή ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων που 3 χώρες από την Αμερική παίρνουν και τα 3 μετάλλια στο τουρνουά του μπάσκετ.

Η απίστευτη τιμή που κανείς πλέον δεν θα έχει (προφανώς) για τους συμμετέχοντες στο τουρνουά, το γεγονός ότι ο ίδιος ο Δρ. Τζέιμς Νέισμιθ έδωσε τα μετάλλια στους τρεις νικητές.

Εννοείται ότι όλοι οι συμμετέχοντες ήταν ερασιτέχνες αθλητές, σύμφωνα με τους κανονισμούς της εποχής. Χρειάστηκε, δε, να φτάσουμε στο 1948 τους Ολυμπιακούς του Λονδίνου για να δούμε το πρώτο τουρνουά μπάσκετ σε κλειστό γήπεδο στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Το… καλό ξεκίνημα για τους Αμερικανούς κράτησε για τα επόμενα… 32 χρόνια, αφού οι Αμερικανοί κέρδισαν τα πρώτα 7 μπασκετικά τουρνουά στους Ολυμπιακούς Αγώνες, ως και το 1968, χωρίς να χάσουν ούτε ένα ματς. Την πρώτη τους ήττα, βεβαίως, θα τη θυμούνται για πάντα, ήταν το 1972 από τους Σοβιετικούς, στον ίσως πιο αμφιλεγόμενο μπασκετικό αγώνα όλων των εποχών. Τότε οι Αμερικάνοι αρνήθηκαν να πάρουν τα ασημένια μετάλλιά τους, τα οποία ακόμη και σήμερα βρίσκονται στην κατοχή της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής. Για την ιστορία του 1972, θα τα πούμε και σε ξεχωριστό κεφάλαιο του αφιερώματος πιο αναλυτικά.

Νίκος Κουσούλης